ПОВТОРУВАЊЕ ЗА ЦИКЛОАЛКАНИ, ЦИКЛОАЛКЕНИ

1. Пополни ги следните табели:

А) Поважни претставници на циклоалкани и циклоалкени

Циклоалкан со	Назив	Молекулска формула	Скелетна формула
3 С атоми
4 С атоми
5 С атоми
6 С атоми
Циклоалкен со
5 С атоми
6 С атоми

Б) добивање на циклоалкани и циклоалкени

Добивање на	Равенка
Циклобутан
Циклопентан
Циклохексан

В) Хемиски реакции на циклоалкани и циклоалкени

Циклоалкан	Реагенс	Равенка
Циклопропан	Бром
Циклобутан	Вода
Циклопентан	Водород
Циклобутан	Хлороводород
Циклохептан	Горење

Cycloalcanes, cycloalcènes, cycloalcynes-nomenclature (quiz wordwall)

   Share

<iframe src="https://wordwall.net/embed/a495de66e9a24a8dab7baec038871a9f?themeId=1&templateId=3" width="500" height="380" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>

АЛКЕНИ, АЛКИНИ, ДИЕНИ, ЦИКЛОАЛКАНИ И ЦИКЛОАЛКЕНИ - ВЕЖБИ И ПОВТОРУВАЊЕ

1. Прашања и задачи од учебникот Хемија за трета година, стр. 57, 67, 71, 72, 76, 81, 86 и 88

2. Номенклатура и изомерија на алкени, алкини, диени, циклоалкани и циклоалкени

3. Напиши равенки за реакциите (именувај ги учесниците во реакциите):

А) Добивање на етен, пропен, бутен по сите методи што ги знаеш

Б) Добивање на етин, пропин, бутин по сите методи што ги знаеш

В) Добивање на циклопропан, циклобутан, циклопентан по сите методи што ги знаеш

В) Полимеризација на етен, пропен, хлороетен (винил хлорид), тетрафлуороетен, бута-1,3-диен, 2-метилбута-1,3-диен

Г) Горење на алкени, алкини, циклоалкани

Д) Хидрогенација на алкени, алкини, циклоалкани, циклоалкени 

Ѓ) Халогенирање на алкени, алкини, циклоалкани со флуор, хлор, бром и јод

Е) Хидрохалогенирање на алкени, алкини, циклоалкани

Ж) Хидратација на алкени, етин, пропин, бутин, циклоалкани

З) Оксидација на етен

И) Електрофилна адиција на бута-1,3-диен со бром во молски однос 1:1, 2:1

Ј) Добивање на натриум ацетилид и сребро ацетилид

ВЕЖБИ: ТЕМА АЛКАНИ

ВЕЖБИ Тема: АЛКАНИ

1. Дополни ги следните искази:

♣   Молекулска формула на алкан со 28 водородни атоми е _____________ .
♣  Со дехидрогенација на пропан се добива ________________________.
♣  Фичички својства на алканите се  ____________________________________.
♣  Видови изомерија која се сретнува кај алканите________________________. 
♣ Методи за добивање на алкани се _________________________________________ .
♣   Молекулска формула на алкан со 7 јаглеродни атоми е ________________.
♣   Рационална формула на алкан со 6 водородни атоми е _____________ .
♣  Со дехидрогенација на бутан се добива ________________________.
♣  Со  супституција на етан со бром (во молски однос 1:1) се добива ___________.
♣  Со дехидрогенација на етан се добива ________________________.
♣  Алканите се употребуваат за ________________________________________.
♣  Радикалите на алканите завршуваат на наставката _______.
♣  Имињата на алканите завршуваат на наставката  ______________.
♣  Хомологија е ________________________________________________.
♣  Првите четири претставници на алканите имаат __________________ имиња.
♣ За да има изомерија на низа кај алканите мора да има најмалку  _____ С атоми.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                 
2. Заокружи го знакот ♣ пред точните искази, а неточните корегирај ги:

♣  Алканите се поларни соединенија и се раствораат во неполарни растворувачи.

♣ Алканите најчесто стапуваат во реакции на полимеризација.

♣  Алканите не содржат функционална група.

♣  Кај метан се јавува изомерија на низа.

♣  Кај алканите е можна геометриска изомерија.

♣  Кај етан е можна конформациона изомерија.

♣  Кај алканите е можна оптичка изомерија.

♣ Со дехидрогенација(елиминација на водород) од бутан се добива пентен

♣  Алканите се неполарни соединенија и се раствораат во поларни растворувачи.

♣ Алканите најчесто стапуваат во реакции на адиција.

♣ Со дехидрогенација (елиминација на водород) од пентан се добива бутан
                                                                                                                                                            
3. a) Долунаведените соединенија напиши ги со рационална формула:

    ♣ 3-етил-2,3-диметилоктан   ♣ 4-етил-3-метилхептaн ♣ 2,2-диметилхексан

♣ 2,3-диметилхексан   ♣ 3,4-диетил-2-метилхептaн ♣ 4-етил-2,2,3-триметилнонан

♣ 4-етил-2,3-диметилхептан    ♣ 2,4,5-триметилхептaн     ♣ 3-етил-2,2,3-триметилоктан

♣ 2,3-диметилбутан    ♣ 3-етил-3-метилхексaн ♣ 2,2-диметилпентан

б) Именувај ги следните соединенијa:

♣ CH3-CH2-CH(C2H5)- CH2-CH3         ♣ CH3-C(CH3)2-CН(CH3)-CH2-CH3
          
♣ CH3-CH(CH3)-CH2-C(C2H5)2-(CH2)2-CH3     ♣ CH3-C(CH3)2-CН(CH3)-CH2-CH3
                   
♣ CH3-(CH2)3-CH(C2H5)-(CH2)2 - CH3      ♣  CH3-CH(CH3) -CН(CH3)-CH2-CH3
                                                             
3. Напиши ги реакциите и именувај ги продуктите при:

а) Добивање на метан, етан, пропан, бутан, пентан по сите методи што ги знаеш

б) Супституција на метан, етан, пропан, бутан, пентан со хлор, бром (во молски однос 1:1)

в) Горење на метан, етан, пропан, бутан, пентан, хексан, октан ........

4. Пресметај: 
А) Колкава маса и волумен на бутан е потребно за реакција со 1,2 kg кислород при стандардни услови? Ar(C)=12; Ar(H)=1; Ar(O)=16.
Б) Колкава маса и волумен на кислород е потребно за согорување на 25 kg хексан при стандардни услови? 
В) Колкава маса и волумен на хлор е потребно за реакција на супституција на етан во молски однос 1:1 при стандардни услови? Ar(Cl)=35,45.
Г) Колкава маса и волумен на јаглерод диоксид и вода се ослободува при реакција на 2,5 kg пентан при стандардни услови?

ПОИМ, ГРАДБА,ХОМОЛОШКА НИЗА, НОМЕНКЛАТУРА И ДОБИВАЊЕ НА АЛКИНИ

Дополни ги празните места:

1. Поим и градба на алкините
а) Јаглеродните атоми од тројната врска кај алкините се___________ хибридизирани.
б) Општа формула на алкините е  ________
в) Молекулска формула на алкин со 22 водородни атоми е _____________

2. Хомолошка низа и номенклатура на алкините
а) Како гласи името на алкините  чија формула е:
    1          2       3      4         5         6
    CH3 − C ≡ C − CH2 − CH(CH3) −CH3
                                       
     CH ≡ C – C(CH3)2− CH2 − CH2−CH3
                                          
б) Напиши ги рационалните формули на:

 4-етил-3-метилхепт-1-ин        4,5-диметилхекс-2-ин

3. Изомерија кај алкините
Напиши примери за:
а) структурна изомерија: во низа и положбена за алкин со 6 и 7 јаглеродни атоми
б) функционална изомерија


4. Наоѓање и добивање на алкини
Напиши ги равенките на реакциите и именувај ги продуктите при:

а) Дехидрогенација (елиминација на водород-H2) од бутан

б) Дехалогенирање (елиминација на дихалоген-Cl2) од 1,1,2,2-тетрахлоробутан

в) Дехидрохалогенирање (елиминација на HCl) од 1,2-дихлоробутан

г) Добивање на етин од калциум карбид и вода

Les groupes caractéristiques dans la chimie organique

I. Groupes d'atomes caractéristiques et familles chimiques.

1. Définitions.

Un groupe caractéristique est un groupe d'atomes qui confère (donne) des propriétés spécifiques aux molécules qui le possèdent. On dit que ces molécules forment une famille chimique.

http://www.web-sciences.com/fiches1s/fiche14/fiche14.php

EXERCICES : Thèmes : Les alcanes, les alcènes

I. Complétez les phrases suivantes :
* Les premières 4 membres des alcènes se trouve dans l’état ___________________
* Les alcènes avec C7 se trouve dans l’état ______________________
* Les alcanes avec C17 se trouve dans l’état ______________________
* La formule chimique d’éthane est ________, de propène est ______________
* Le produit de la réaction entre un alcène et l'hydrogène en présence d'un catalyseur est ____________
* Octane radical s'écrit ________, hexyle radical s’écrit ____________
* Ethyle radical s’écrit __________________________
* La réaction entre alkyl halogène et Na est appelée ___________________________
* Les noms des alcènes finissent avec la terminaison __________
* Les noms des alcanes finissent avec la terminaison __________
* L’angle entre les atomes de carbone liés avec une liaison simple est __________
* L’angle entre les atomes de carbone liés avec une liaison double est __________
* L’oxydation de l’éthène donne ____________________
* La formule chimique d’un alcane en C10, s’écrit____________
* La formule chimique d’un alcane en C12, s’écrit____________
* La réaction d’addition d’hydrogène (hydrogénation) sur but-2-ène, donne________
* La réaction d’addition d’hydrogène (hydrogénation) sur pent-2-ène, donne________
* La réaction d’addition de HCl sur but-2-ène, donne________
* La réaction d’addition de H2O sur alcène, s’appelle ________
* La réaction de combustion de propane donne ________________________
* Chez les alcènes il y a 2 types d’isoméries : ___________________________________________________
                     
II. Entourez le symbole devant la phrase correcte et corrigez la phrase incorrecte :
* La formule chimique d’un alcane en C5, s’écrit C5H12                                                          

* La formule chimique d’un alcane en C8, s’écrit C8H16                                                    
* Le combustion de l’éthène donne éthane-1,2-diol
* L’angle entre les atomes de carbone liés avec une double liaison est 1200
* Les noms des alcènes finissent avec la terminaison- ane
* Le produit de la réaction de polymérisation de propène donne PVC
* Le produit de la réaction de polymérisation de propène donne polypropène
* Le produit de la réaction de polymérisation d’éthène donne PVC
* La réaction CH4 + 2O2 → CO2 + 2 H2O est très exothermique
* La combustion des alcanes produit un grand dégagement de chaleur
* Les alcanes sont des composés polaires
* Les alcanes sont plus réactifs que les alcènes
* La réaction d’addition d’hydrogène (hydrogénation) sur propane, donne propène
* La réaction d’addition HCl sur but-1-ene, donne 2-chlorobutane
* Les alcanes sont des composés insaturés

III. Donnez les noms des composés et radicaux suivants :

a)           CH3                 CH3          b) CH3-CH2-CH2 -CH = CH-CH3
               ׀                      ׀
CH3  -  CH  -  CH2  -  C  =  C  -  CH2  -  CH3         c)   CH3-CH2-                                                                                                         ׀
                                              CH3                              d) CH3-CH2-CH2 –CH2- CH2-CH3


e)            CH3                C2H5 f) CH3 -
               ׀                       ׀
CH3  -  CH  -  CH2  -  C  =  C  -  CH2  -  CH3           g) C9H20       h) C8H18    i) C6H12
                                               ׀
                                                C2H5                                   

IV. Donnez les formules des composés suivants :
a) 2,2-diméthylpentane b) 5-éthyl-3,3-diméthylheptane
c) 3-éthyl-2,3-diméthylheptane    d) 3-éthyl-2,2,3-triméthylpentane
е) 2,2-diméthylhexane f) 5-éthyl-3,4-diméthylheptane
g) 3,6-diméthylhept-2-ène h) hexane
i) 3,6-diméthylhept-2-ène j) hex-2-ene
k) 3-éthyl-2,2,3-triméthylpentane     l) 4-éthyl-3,6-diiméthyloct-2-ène
m) 5-éthyl-3,6-diméthyloct-2-ene n) 2,2,3,3-tetraméthylhexane

V.   Complétez les équations, équilibrez et nommez les réactifs et les produits :         
a) CH3-CH3   elimination de H2→   __________
b) CH2=CH-CH2-CH3 + H2   →    _______________        
c) CH2=CH-CH2-CH3 + H2O  →    _______________        
d) CH3-CH=CH2 + Cl2  →   __________________                                                   
e)  CH3-CH2-CH=CH2 + HOH    →   
f) H2C=CH2 + HCl →   _____________________   
g) CH3-CH=CH2 + HCl →    _____________________                                                            h) nH2C=CH2→   
i) CH2=CH-CH2-CH3 + Br2   →   _______________ 
       
VI.  Écrivez, équilibrez et donnez les noms des produits obtenus :
☺) La combustion du pentane, butane, propane……
☺) La production du pentane, butane, propane, éthane avec tous les méthodes
☺) L’oxydation de l’éthène
☺) L’hydratation du propène
☺) Le déshydrohalogénation de 2-chloropentane
☺) La réaction de déhalogénation du 1,2 -dichloroéthane
☺) La combustion du pentane, butane, propane……
VII. Calculez:
а) la masse et le volume (dans les conditions normales) de CO2 obtenu en brûlant 30 L de butane !
b) la masse et le volume(dans les conditions normales) de H2O obtenu en brûlant 0,35 kg de propène !
c) la masse et le volume (dans les conditions normales) de CO2 obtenu en brûlant 25 L de propane !
 Ar(C)=12 ; Ar(H)=1 ; Ar(O)=16

ПОИМ, ХОМОЛОШКА НИЗА, НОМЕНКЛАТУРА И ИЗОМЕРИЈА НА АЛКАНИ

Вовед : 
- наставка 
- општа формула
- хибридизација на С атом 
- врски меѓу атомите 
- изомерија 

1. Кои се првите 5 претставници на алканите во хомологната низа?

2. Напишете структурна формула на алкан со 4 и 5 јаглеродни атоми!

Главен дел: правила за номенклатура на алкани

Пример 1:     2, 4- диметилхексан                 Пример 2 :   3-етил-2-метилхексан


Пример 3:  2,2,3-триметилпентан


Завршен дел: Заклучок и евалуација 

-вежби за номенклатура: наставно ливче со дадени прашања и задачи 


За следниот час:

-да се прочита за наоѓање и добивање на алкани
-домашна задача (од учебникот) стр. 44/5-10.

ПОИМ, ГРАДБА,ХОМОЛОШКА НИЗА, НОМЕНКЛАТУРА И ДОБИВАЊЕ НА АЛКЕНИ. ПОЛИМЕРИЗАЦИЈА

1. Поим и градба на алкените - Дополни ги празните места:

а) Јаглеродните атоми од двојната врска кај алкените се___________ хибридизирани.
б) Општа формула на алкените е  ________
в) Молекулска формула на алкен со 22 водородни атоми е _____________

2. Хомолошка низа и номенклатура на алкените - CnH2n

а) Како гласи името на алкените  чија формула е:
    1          2       3      4         5         6
    CH3 − CH = C − CH2 − CH2 −CH3
                         |
                        CH2
                         |
                        CH3

     CH3 − CH2 − C − CH2 − CH2−CH3
                            ║
                        2 CH
                            |
                        1 CH3
б) Напиши ги рационалните формули на:

 4-етил-3-метилхепт-2-ен        4,5-диметилхекс-3-ен


3. Изомерија кај алкените -  Напиши примери за:

а) структурна изомерија: во низа и положбена                     б) геометриска изомерија


4. Наоѓање и добивање на алкени - Напиши ги реакциите и именувај ги продуктите при:

а) Дехидрогенација(елиминација на водород-H2) од бутан


б) Дехалогенирање(елиминација на дихалоген-Cl2) од 1,2-дихлороетан


в) Дехидрохалогенирање (елиминација на халогеноводород-HCl) од 2-хлоробутан


г) Дехидратација (елиминација на вода-H2O) од пропан-1-ол

Полимеризација/ Polymérisation

https://drive.google.com/file/d/1s_C3YUp4Qz8zOZBFdVu8tbup7wBf7ucb/view?usp=sharing

Тема: АЛКИНИ, ДИЕНИ, ЦИКЛОАЛКАНИ И ЦИКЛОАЛКЕНИ

НАСТАВНО ЛИВЧЕ (проверка на знаењата со самооценување)


1. Заокружи ги точните искази, а неточните корегирај ги  за да бидат вистинити:

а)Алкините како и другите јаглеводороди не можат да градат хомологен ред и нивна општа формула е CnH2n.

б) Со дејство на вода на калциум карбид се добиваат диени.

в) Со хидрогенизација  на етин се добива пропен.

г) Алкините се пореактивни соединенија од алканите поради карактерот на  π-врската.

д) При оксидација на алкини под дејство на силни оксидациони средства како еден од производите на оксидација е алдехид.

ѓ) Кај конјугирани диени адицијата е најчесто 1,4. 6/

2. Долунаведените соединенија  напиши ги со рационална формула:

а) 2-хлоробута-1,3-диен б) 5-метилхекс-2-ин
в) етилциклобутан    г) 3,5-диметилхепт-2-ин                                                4/

3. Именувај ги следните соединенија:
а) CH≡C-CH(CH3)-CH3
б) CH≡C-CH2-CH2 –CH(CH3)-CH3
в) CH2=C(CH3)-CH=CH2                                                                                                                 
г) CH2=CBr-CH2-CH3 4/

4. Доврши ги реакциите и именувај ги добиените производи
a)   CaC2 + H2O     →
б) CH≡C-CH2-CH3  +  HI  →                                                                       
в) CH≡CH +  HOH  →                                                                                             6/

5. Со равенка напиши ги реакциите на следните хемиски реакции:
а) адиција на бром на циклопропан
в) горење на пент-1-ин
г) добивање на сребро ацетилид                                                                             6/

6. Колкав волумен на хлор можат да се адираат на 20 грама бут-1-ин? Ar(C)=12; Ar(H)=1; Ar(Cl)=35,45.                                                                                                             4/

бодови     0- 9     10 – 15    16 – 20     21– 25     26 - 30
оценка        1          2                3               4             5

Exercices - Thèmes : Introduction à la chimie organique

I.                    Complétez les phrases suivantes :

*La double liaison empêche la rotation autour de la C=C dans les alcènes. A cause de cela, les alcènes peuvent présenter l’isomérie __________.

* Les liaisons C-C et C-H dans les alcanes sont _____________.

*L’atome de carbone de la liaison double dans les alcènes est ___________ hybridée.

* L’angle entre les atomes de carbone liés avec une triple liaison est __________.

* Dans les alcynes il y a la liaison ___________ .

*L’atome de carbone de la liaison triple dans les alcynes est ___________ hybridée.

*La famille des amines contient le groupe ___________.

*La famille des alcools contient le groupe ___________.

*La famille des aldehydes contient le groupe ___________.

*Exemples de nucléophiles__________________________________________________________

*Exemples d'électrophiles___________________________________________________________

*Les formules développées___________________________________________________________

*La formule moléculaire_____________________________________________________________

* Les formules semi-développées ______________________________________________________

*Les isomères sont les composées _____________________________________________________

*Les isomères optiques sont les composées _____________________________________________

*Les isomères de la composition sont les composées ______________________________________

*Les réactions principaux dans la chimie organique sont : __________________________________                                                                                                                                     

II.                  Entourez le symbole devant la phrase correcte et corrigez la phrase incorrecte :

* L'isomérie de chaîne (ou de squelette) désigne les isomères qui diffèrent par leur chaîne carbonée.

*L` hybridation tétraédrique est présenté chez les alcanes.

* La carbone tétragone peut former 4 liaisons simples, ce sont des liaisons π.

*Le glucose (aldose) et le fructose (cétose), souvent appelés dans la vie quotidienne « sucre de raisin » et « sucre de fruits », sont des isomères optiques et isomères fonctionnels.

*Les formules brutes, elles nous renseignent sur la composition élémentaire qualitative et quantitative des composés sans donner aucune information sur la géométrie de leurs molécules.

* L’angle entre les atomes de carbone liés avec une double liaison est 180⁰.

* Les alcanes sont des composés insaturés.

III. Dans le composé suivant :

a)      CH₃-CH=C-CH₂-C (CH₃)₂-CH₂-CH (CH₃) –CH=CH₂

                              |

                             CH₃

b)      CH₃-CH=C-CH₂-C (CH₃)₂-CH=CH₂

                              |

                              CH₃

c) CH₃-C≡C-CH₂-C (CH₃)₂-CH₂–CH₂-CH₃

a)      Écrivez la formule développée, moléculaire et squelette.

b)      Trouvez les atomes C 1⁰,2⁰,3⁰,4⁰.

c)      Écrivez le type et le nombre des liaisons.                                                                                               

IV. Déterminez le type de réaction :

a)  CH₃—CH= CH₂  +  H₂ →  CH₃—CH₂—CH₃      _____________________________
b)  CH₃CH₂Br  +  HF →CH₃CH₂F  +  HBr       _________________________________ 
c)  CH₃—CH= CH₂  +  Br₂ →  CH₃—CHBr—CHB_r     _________________________________     
d)  CH₃CH₂Cl  +  HF →CH₃CH₂F  +  HCl        __________________________________________
e)  CH₃—CH= CH₂  +  H₂ →  CH₃—CH₂—CH₃      _____________________________

• V. Classifiez les composés suivants selon :

                                                                C₂H₅-CH-CH₃                                                                                                   

                                                                   |                      

                                                                   CH=CH₂

CH₃-CO-CH₃                                                      CH₃–CH₂-COOH

CH₃-CH₂-CH₂NH₂                                            CH₃–CH₂-CHO  

CH₃-CH(NH₂)-CH₃                                      CH₃-CHОН-CH₃             

a) la composition                        b) la structure et propriété                                  c) le groupe fonctionel     

                                                                                                                                                                    

VI.  Trouvez les isomeres et déterminez le type d’isomerie:

                                                                                                                               

e) CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂NH₂                  h)    CH₃-CH₂-CH₂-CH₃                                                                                        

r)    CH₃- CH₂-CH₂- C≡ C- CH₂-CH₃                     t ) CH₃-CH₂-CHO

y)  (COOH)CH₂-CH₂-CH₃                      v) CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂OH                                                             

d)                  CH₃                                             m) CH₃-CH-CH₃              c) CH₃-CH₂-CHNH₂-CH₂-CH₃       

                      |                                                        |                             

   CH₂(OH) - C - CH₃                                                  COOH                       

                      |                                                                                                     

                     CH₃                                r)    CH₃- CH₂-CH=C= CH-CH₂ - CH₃                                                                    

d)  CH₃-CO-CH₃                                               w)    CH₃ − CH − CH₃                 

                                                                                           |  

                                                                                           CH₃

Isomères sont:                                     Type d’isomérie:

___________                                 ______________________

___________                                 ______________________

___________                                 ______________________

___________                                 ______________________

___________                                 ______________________                                                                        

___________                                 ______________________